ท้องไม่ท้องจะรู้ได้ยังไง

“ท้องไม่ท้องจะรู้ได้ยังไง” เป็นคำถามยอดนิยมที่ผ่านเข้ามามากมายในช่องทางพูดคุยของ สวท ทั้ง  Facebook  Line และ YouTube  เราจึงรวบรวมคำตอบจากรายการ รั้วรอบครอบครัว Live โดย รศ.ร.อ.นพ.มานพชัย ธรรมคันโธ ร.น. ผู้เชี่ยวชาญด้านสูตินรีแพทย์ โรงพยาบาลศิริราช /กรรมการ สวท  ได้ตอบประเด็นคำถามเหล่านี้ไว้ให้หายสงสัย  

อาการแบบไหนบ้างที่บ่งบอกว่าท้อง ?

หมอ  สิ่งแรกที่ต้องคำนึงถึงและสงสัยว่าตั้งครรภ์อันดับแรก คือ การขาดหายไปของประจำเดือน หากเกิน 2 สัปดาห์ แล้วประจำเดือนยังไม่มา  ให้สงสัยไว้ก่อนว่า “ท้อง” ซึ่งอาจมีอาการอื่นแสดงร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้อาเจียน เวียนหัว ปวดท้อง หน้าอกคัดตึงขยาย อารมณ์แปรปรวน  กินอาหารไม่ได้  เบื้องต้นแนะนำว่าหากสงสัยให้ทำการตรวจสอบการตั้งครรภ์  ซึ่งสามารถทำได้ด้วยตนเอง หลังจากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกันไปแล้ว 2 สัปดาห์หรือ 10 วันขึ้นไป  และควรใช้ปัสสาวะแรกในช่วงเช้า เพราะมีความเข้มข้นสูง หากตรวจแล้วขึ้น 1 ขีดแสดงว่าไม่ท้อง ขึ้น 2 ขีดแสดงว่า ท้อง ขึ้น 1 ขีดครึ่งจางๆ ต้องทำการตรวจซ้ำอีกครั้งเพื่อความแน่ใจ  แต่หากยังไม่มั่นใจ แนะนำให้ไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจเลือด ตรวจฮอร์โมน หรือตรวจอัลตร้าซาวด์ จะได้มั่นใจว่าท้องหรือไม่

ประจำเดือนไม่มา 2 เดือนแล้วไม่ตรงรอบเลย

หมอ  ประจำเดือนมาไม่ตรงรอบ อย่างน้อยมาเดือนละ 1 ครั้ง  อาจจะเกี่ยวข้องกับการตกไข่ แสดงว่าไข่อาจจะตกไม่สม่ำเสมอ หากเกิดกับวัยรุ่นที่มีอายุไม่เกิน 25 ปี รอบเดือนจะค่อยๆกลับมาตรงเอง ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับระดับฮอร์โมนของร่างกายด้วย  บางครั้งกำลังอยู่ในภาวะความเครียด  พักผ่อนน้อยอาจจะส่งผลต่อการตกของไข่ หรือออกกำลังกายมากเกินไป ซึ่งอาจส่งผลต่อการมาของประจำเดือน

หิวบ่อยจะเกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์หรือเปล่าค่ะ

หมอ  การหิวบ่อยๆและมากๆอาจจะเป็นสาเหตุของการเกิดโรคต่างๆได้ หรืออาจะมีส่วนต่อการตั้งครรภ์เพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย   แนะนำให้ตรวจสอบการตั้งครรภ์หรือไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยจะมั่นใจได้มากกว่า

มีเพศสัมพันธ์ไม่ได้ป้องกันและกินยาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน หลังจากนั้นมีก้อนเลือดออกมา ต่อมามีประจำเดือนมาแต่มีอาการอาเจียน  มีโอกาสท้องหรือไม่ค่ะ

หมอ ประสิทธิภาพของยาเม็ดคุมกำเนิดนั้นไม่ค่อยเต็มร้อย ซึ่งไม่เหมือนกับยาเม็ดคุมกำเนิดแบบปกติที่กินทุกวันประสิทธิภาพจึงสูงกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดแบบฉุกเฉิน อาการที่กล่าวมานี้ ขึ้นอยู่กับรอบเดือนด้วย เช่นกินก่อนไข่ตก หรือกินหลังไข่ตก ทั้งนี้เนื่องจากฮอร์โมนที่ใช้ในยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินนั้นเป็นโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ที่มีปริมาณค่อนข้างสูง อาจจะทำให้มีเลือดออกผิดปกติได้ บางครั้งอาจทำให้มีการเลื่อนของประจำเดือนออกไป เพราะฉะนั้นหากไม่มั่นใจจำเป็นต้องไปตรวจอัลตร้าซาวด์ เพื่อจะได้รู้แน่ชัดว่าท้องหรือไม่ แต่โดยทั่วไปหลังจากกินยาและมีประจำเดือนการตั้งครรภ์ไม่น่าจะเกิดขึ้น หรือหากเกิดขึ้นก็เป็นการตั้งครรภ์ที่ผิดปกติ อาจจะมีแนวโน้มที่จะแท้งได้ในอนาคต หรืออาจะท้องนอกมดลูกได้ซึ่งเป็นอันตราย ถ้าไม่แน่ใจมีอาการสงสัยคลื่นไส้อาเจียน ปวดตึงคัดเต้านม แนะนำให้ไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจจะปลอดภัยมากกว่า

อยากมีลูกหลั่งในมา 1 เดือนแล้วภรรยามีอาการปวดท้องจี๊ดๆ จะมีโอกาสตั้งครรภ์หรือไม่

หมอ  อาการที่กล่าวมาไม่น่าเป็นอาการของการตั้งครรภ์นะครับ เพราะหากตั้งครรภ์อย่างน้อยประจำเดือนต้องขาดหายไปไม่มาในช่วงนั้น  มีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้อาเจียนเวียนหัว ปัสสาวะบ่อย อาการเจ็บจี๊ดที่มดลูกน่าจะมาจากภาวะความเครียด พักผ่อนน้อย ทำให้เกิดการเกรงของหน้าท้อง จึงทำให้มดลูกบีบตัวได้  แนะนำให้พักผ่อนร่างกายจะได้สดชื่น

อสุจิอยู่นอกร่างกายได้หรือไม่และอยู่ได้กี่วัน

หมอ อสุจิอยู่นอกร่างกายได้ไม่ถึง 5-6 ชั่วโมง เพราะว่าสภาพแวดล้อมภายนอกไม่เหมาะสมต่อการดำรงอยู่ของอสุจิ  แต่ถ้าอยู่ภายในมดลูกจะอยู่ได้ 3 – 5 วัน และต้องขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมภายในโพรงมดลูกด้วย

ประจำเดือนไม่มา 6 วันแล้วตรวจสอบการตั้งครรภ์ขึ้น 2 ขีดแบบจางๆแบบนี้จะท้องหรือไม่

หมอ อาการในลักษณะนี้อาจะมีการท้องได้นะครับ แต่อาจจะเป็นการท้องที่ไม่ปกติ เลือดที่ออกมาอาจจะเป็นเลือดที่เกิดจากการแท้ง แนะนำให้ไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจเลือด ตรวจระดับฮอร์โมน หรือตรวจอัลตร้าซาวด์ จะได้มั่นใจว่าท้องหรือไม่นะครับ

มีเพศสัมพันธ์กับแฟน ประจำเดือนไม่มาแล้ว 1 เดือนจะท้องหรือไม่

หมอ อย่างที่บอกนะครับสัญญาณแรกที่บอกว่าท้องหรือไม่นั้นคือ การขาดหายไปของประจำเดือน แนะนำให้ตรวจสอบการตั้งครรภ์ หรือพบแพทย์เพื่อทำการตรวจเลือด ตรวจระดับฮอร์โมน หรือตรวจอัลตร้าซาวด์ จะได้มั่นใจว่าท้องหรือไม่ 

ประจำเดือนไม่มาเลยหลังจากคลอดลูกมีโอกาสจะท้องได้อีกหรือไม่

หมอ ประจำเดือนไม่มาหลังคลอดขึ้นอยู่กับว่า ในขณะนั้นกำลังเลี้ยงลูกด้วยนมหรือเปล่า  เพราะหากเลี้ยงลูกด้วยนม  ฮอร์โมนโพรแลคติน (Prolactin ) จะช่วยควบคุมวงจรของประจำเดือน ทำให้หน้าอกขยายและโตขึ้น เมื่อผู้หญิงตั้งครรภ์ ระดับโพรแลคตินจะเพิ่มขึ้น หลังจากคลอดออกมาแล้วระดับโพรแลคตินจะเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งจะทำให้มีการผลิตน้ำนมเพื่อเลี้ยงทารกนั่นเอง พร้อมกับการยับยั้งการตกไข่ เพื่อให้ร่างกายสมบูรณ์ในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จึงทำให้ประจำเดือนไม่มาในช่วงของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่  เพราะฉะนั้นการที่ประจำเดือนไม่มาหลังจากการคลอด จึงไม่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์

ฉี่สีเข้มมีโอกาสจะท้องหรือไม่

หมอ  ไม่เกี่ยวกับการตั้งครรภ์นะครับ อาจจะเกี่ยวข้องกับเครื่องดื่มที่ดื่มในขณะนั้น ชากาแฟ วิตามินบีรวม หรือว่าดื่มน้ำน้อย ปัสสาวะก็จะสีเข้ม หรือการตื่นนอนใหม่ๆแล้วปัสสาวะ ก็จะมีสีเข้ม

สีของประจำเดือนปกติกับไม่ปกติสังเกตจากอะไร

หมอ ต้องดูในเรื่องของระยะเวลา ต้องเข้าใจก่อนว่าประจำเดือนไม่ใช่เลือดเสีย สีไม่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของรอบเดือน กลิ่นเหม็นของประจำเดือนต่างหากที่จะเป็นตัวบ่งชี้ว่าเป็นโรคหรือไม่  และประจำเดือนไม่ควรมานานเกินกว่า 7 วัน โดยทั่วไปผู้หญิงไทยจะมาประมาณ 3-5 วันก็หยุด ประจำเดือนมาน้อยดีกว่ามามาก  และไม่ควรจะออกมาเป็นลิ่มเลือด ชิ้นตับ ไม่ควรจะมีอาการอื่นๆร่วมด้วย เช่นปวดท้องรุนแรง หรือประจำเดือนมามากจนตัวซีด  สรุปว่าหากประจำเดือนมีกลิ่นเหม็นเหมือนปลาเน่า หรือมีลิ่มเลือดออกมาให้ไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัย เพื่อทำการรักษาอย่างถูกต้องต่อไป

การตั้งครรภ์ เป็นประเด็นความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชากรไทยในหลากหลายมิติ หากเรารู้จัก การวางแผนครอบครัว ก็จะช่วยให้การเกิดนั้นเป็นการเกิดที่มีคุณภาพ  สามารถติดตามรับชมรายการรั้วรอบครอบครัว Live ได้ทาง Facebook/PPATBANGKOK หรือติดตามชมคลิปความรู้รายการได้ทาง YouTube/PPATCHANNEL  หากใครมีประเด็นคำถามสามารถปรึกษาได้ตามช่องทาง Social Media ของ สวท