เรื่องโดย ปนัฐพงศ์ นรดี
วันที่ 21 ตุลาคมของทุกปี เป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี หรือ “สมเด็จย่า” ของปวงชนชาวไทยต่างน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับ สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (สวท) ซึ่งพระองค์ทรงพระกรุณาเป็นองค์อุปถัมภ์ และทรงเป็นแรงบันดาลใจสำคัญในการดำเนินงานเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนตลอดมา
พระราชปณิธานรากฐานของ “คุณภาพชีวิตที่ดี”
สมเด็จย่าทรงมีพระราชปณิธานอันแน่วแน่ในการช่วยเหลือและพัฒนาคุณภาพชีวิตของพสกนิกรชาวไทย โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในถิ่นทุรกันดารหรือผู้ด้อยโอกาส ซึ่งพระราชปณิธานนี้ได้สะท้อนผ่านการทรงงานและโครงการต่าง ๆ อย่างต่อเนื่อง และยังเป็นรากฐานสำคัญที่สอดคล้องกับภารกิจหลักของ สวท เสมอมา
พระราชดำริ “การวางแผนครอบครัวที่ดีนำไปสู่คุณภาพชีวิตที่ดี” ไม่ได้มุ่งเน้นเพียงการควบคุมจำนวนประชากรเท่านั้น แต่ทรงให้ความสำคัญกับความพร้อมในการให้กำเนิดบุตร ทั้งด้านสุขภาพ ฐานะทางเศรษฐกิจ และการศึกษา เมื่อครอบครัวมีความพร้อมและมีศักยภาพในการเลี้ยงดูอย่างมีคุณภาพก็จะสามารถสร้าง “คนที่มีคุณภาพ” ให้กับสังคมและประเทศชาติได้อย่างยั่งยืน
พระมหากรุณาธิคุณกับงานของ สวท
สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทยฯ (สวท) ก่อตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมการเข้าถึงด้านอนามัยการเจริญพันธุ์ โดยเฉพาะการวางแผนครอบครัวที่เหมาะสมและถูกต้อง ซึ่งได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จย่า ทรงรับไว้ในพระราชูปถัมภ์ฯ ตั้งแต่แรกเริ่ม สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญของงานด้านการวางแผนครอบครัวและอนามัยการเจริญพันธุ์ตามพระราชประสงค์
การเข้าถึงบริการทางการแพทย์และสาธารณสุข
สวท ได้ดำเนินงานโดยยึดแนวพระราชดำริในการพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยเฉพาะกลุ่มประชาชนผู้ด้อยโอกาส ผ่านการให้บริการด้านสุขภาพอนามัยการเจริญพันธุ์และการแพทย์ ผ่านหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ และ คลินิกเวชกรรม สวท ทั้ง 9 แห่งทั่วประเทศ การให้บริการเหล่านี้ช่วยให้ประชาชนเข้าถึงความรู้และบริการด้านการวางแผนครอบครัว การป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และการดูแลสุขภาพในวงกว้าง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนตามที่พระองค์ทรงมุ่งหวัง
การพัฒนาเยาวชนและการศึกษา
นอกจากงานด้านสุขภาพทางกายแล้ว สวท ยังคงยึดมั่นในการส่งเสริมความรู้ด้านอนามัยการเจริญพันธุ์แก่เด็กและเยาวชน เพื่อให้พวกเขามีความพร้อมในการออกสู่สังคมอย่างมีคุณภาพ สามารถวางแผนชีวิตและครอบครัวได้อย่างมีความรับผิดชอบ ซึ่งสอดคล้องกับแนวพระราชกรณียกิจของสมเด็จย่าที่ทรงให้ความสำคัญกับการศึกษาและการพัฒนาเยาวชนในพื้นที่ห่างไกล เพื่อให้เป็นทรัพยากรที่มีคุณค่าของชาติ
การขยายผลสู่กลุ่มเปราะบางอื่น ๆ
ปัจจุบัน สวท ได้ขยายขอบเขตงานให้ครอบคลุมการดูแลกลุ่มเปราะบางในหลายมิติ เช่น การจัดกิจกรรมให้ความรู้และส่งเสริมสุขภาพแก่ผู้สูงอายุในชุมชน โดยมุ่งเน้นการดูแลสุขภาพให้สอดคล้องกับบริบททางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป การดูแลประชากรไทยตามแนวชายแดน ไทย-เมียนมา การส่งเสริมสุขภาพของคนในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนใต้ และพื้นที่ราบลุ่มภูเขาสูงในภาคเหนือ
สืบสานพระราชปณิธาน
การดำเนินงานของ สวท ตลอดระยะเวลากว่า 55 ปี เป็นการสืบสานพระราชปณิธานของสมเด็จย่าอย่างแท้จริง ผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย การให้ความรู้ การบริการทางการแพทย์ และการพัฒนาคุณภาพประชากร เพื่อให้ทุกคนมีชีวิตที่ดี มีสุขภาพแข็งแรง และสามารถเป็นส่วนหนึ่งในการพัฒนาประเทศชาติต่อไป
ในโอกาสน้อมรำลึกถึง “สมเด็จย่า” องค์อุปถัมภ์ ชาว สวท ขอตั้งปณิธานที่จะสานต่อพระราชปณิธานในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนไทยทุกคนให้บรรลุผลสำเร็จตามรอยเบื้องพระยุคลบาทตลอดไป
