ยาเม็ดคุมกำเนิด ถือเป็นวิธีคุมกำเนิดที่สาว ๆ ส่วนใหญ่จะเลือกใช้มากที่สุด เนื่องจากเป็นวิธีที่ง่ายและได้ผลเป็นอย่างดี ซึ่งประเภทของยาคุมกำเนิดนั้นแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม (เอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน) และยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดที่มีเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสโตเจนเพียงอย่างเดียว ซึ่งทั้ง 2 ชนิดนี้มีประสิทธิภาพสามารถคุมกำเนิดได้ผลดี แต่ต่างกันตรงที่ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดที่มีเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสโตเจนอาจจะมีความน่าเชื่อถือได้น้อยกว่ายาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมเพียงเล็กน้อย ซึ่งใครจะเลือกกินแบบไหนก็ได้ ขึ้นอยู่กับร่างกายของแต่ละคน โดยสามารถสังเกตได้จากอาการข้างเคียง หากกินเข้าไปแล้วรู้สึกว่าร่างกายผิดปกติก็ให้เปลี่ยนไปกินยาคุมกำเนิดอีกประเภทหนึ่งแทน
สำหรับการทำงานของยาคุมกำเนิดจะออกฤทธิ์คล้าย ๆ กับฮอร์โมนในร่างกาย เมื่อรับประทานเข้าไปยาคุมกำเนิดจะเข้าไปทำหน้าที่ควบระบบภายฮอร์โมนภายในร่างกาย ทำให้ช่วงที่รับประทานยาอยู่จะไม่มีไข่ตก และป้องกันการสุกของไข่ ทำให้เชื้ออสุจิไม่สามารถฝังตัวได้ จึงไม่ก่อให้เกิดการตั้งครรภ์ แต่ทั้งนี้การกินยาคุมกำเนิดจะได้ผลดีก็ต่อเมื่อต้องรู้จักวิธีการกินยาให้ถูกต้อง โดยหลักการกินยาคุมกำเนิดสามารถทำได้ง่าย ๆ ดังนี้
เริ่มต้นกินยาคุมกำเนิดแผงแรก
ให้กินยาเม็ดแรก ในวันแรกของการมีประจำเดือน หรือไม่เกิน 5 วันของการเป็นประจำเดือนของเดือนนั้น เช่น ถ้าเป็นประจำเดือนวันจันทร์ ก็ให้เริ่มกินเม็ดแรกของช่องที่เขียนว่าวันจันทร์ โดยส่วนใหญ่แล้วจะใช้เป็นตัวอักษรย่อ “จ” หรือ “Mon” แต่ถ้าหากแผงยาคุมกำเนิดไม่มีวันระบุไว้ ให้เริ่มกินเม็ดแรกตรงช่องที่เขียนว่า “จุดเริ่มต้น” หรือ “start” ก็ได้เช่นกัน
หลังจากที่เริ่มกินเม็ดแรกของแผงแล้ว ให้สาว ๆ กินอย่างต่อเนื่องทุกวัน วันละ 1 เม็ดเท่านั้น ตามลำดับของลูกศรที่จะชี้ระบุไว้ให้กินไปเรื่อยๆ จนกว่ายาหมดแผง ทั้งนี้หากเป็นยาคุมกำเนิดแบบ 21 เม็ด เมื่อกินยาหมดแผงแล้วให้นับเว้นเวลากินยาไปอีก 7 วัน แล้วก็ให้เริ่มกินยาแผงใหม่ในวันที่ 8ซึ่งไม่ต้องสนใจว่าประจำเดือนจะหมดแล้วหรือยังไม่หมดก็ตาม ส่วนถ้าเป็นยาคุมกำเนิดแบบที่มี 28 เม็ด ให้คุณกินจนหมดทั้งแผง (28 เม็ด) ได้เลยและเมื่อหมดแผงแล้วก็ให้กินแผงใหม่ในวันต่อไปได้ทันทีโดยไม่ต้องหยุดรอ ทั้งนี้สำหรับสาว ๆ ที่ขี้ลืมทั้งหลาย แนะนำให้รับประทนยาคุมกำเนิดแบบ 28เม็ดจะดีที่สุด เพราะจะไม่ได้สับสนเรื่องเวลาที่ต้องกินยากับเวลาที่ต้องหยุดกินยานั่นเอง
ในกรณีที่ลืมกินยาคุมกำเนิด
- ลืมกินยา 1 เม็ด ให้รีบกินยาทันทีที่นึกได้ แล้วก็กินต่อไปตามเวลาเดิม
- ลืมกินยา 2 เม็ด หากลืมกินยาคุมกำเนิด 2 วัน ให้กินยาคุม 2 เม็ดในวันที่คุณจำได้ (เช้าและเย็น) และให้กินต่ออีก 2 เม็ด (เช้าและเย็น) ในวันต่อไปเช่นเดียวกัน จากนั้นก็ให้กินตามปกติจนกว่าจะหมดแผง แต่เพื่อความปลอดภัยและมั่นใจ เดือนนั้นควรใช้ถุงยางอนามัยควบไปด้วยจะดีที่สุดวิธีอื่นแทนไปก่อน
- ลืมกินยา 3 เม็ด ให้หยุดกินยาแผงนั้นทันที แล้วรอเริ่มแผงใหม่ในวันแรกที่มีประจำเดือนในครั้งต่อไป ซึ่งเวลาที่เหลือจะต้องใช้วิธีคุมกำเนิดโดยวิธีอื่นแทนไปก่อน
การกินยาคุมกำเนิด จะมีประสิทธิภาพสามารถป้องกันการตั้งครรภ์ได้ผลดีนั้น ต้องกินให้ถูกวิธี สำหรับใครที่กินยาคุมกำเนิดแล้วมีการอาการแพ้หรือมีผลข้างเคียง เช่น ปวดศีรษะ ปวดเต้านม หรืออาการคลื่นไส้อาเจียน สามารถเปลี่ยนยี่ห้อของยาคุมกำเนิดได้ ซึ่งปัจจุบันได้มีการพัฒนายาคุมกำเนิดให้มีฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำลงกว่าเดิม ซึ่งสาว ๆ สามารถเลือกรับประทานให้เหมาะสมกับตัวเอง
ข้อมูลจากรายการรั้วรอบครอบครัว โดยรศ.ร.อ.นพ.มานพชัย ธรรมคันโธ ร.น. facebook/PPATBANGKOK
